| Visinski klimat |
V. klimat |
|
| Visinsko vještačko sunce |
V. vještačko visinsko sunce |
|
| Viskozan |
Ljepljiv, gust. |
|
| Viskozimetar |
Aparat kojim se mjeri viskoznost (krvi, seruma i drugih tečnosti). |
|
| Viskoznost |
Gustina, tegljivost, ljepljivost. Posljedica je unutarnjeg trenja tečnosti, zbog snažne molekularne kohezije koja se opire kretanju molekula, a prema tome i kretanju tečnosti. |
|
| Visokofrekventne struje |
V. struja |
|
| Visus |
Vizus, vid, viđenje, veoma kompleksan fizičko-hemijsko-psihički proces u kome pored oka učestvuje i nervni vidni put. Svjetlosni zraci koji dospijevaju u oko nadraže prijemne čulne elemente retine, zatim utisci iz spoljnog svijeta, optičko nadraženje, preko vidnog puta dospijeva u area striata moždane kore u predjelu fissura calcarina okcipitalnog režnja, gdje se stvara određena slika. Sâm mehanizam pretvaranja nadražaja u osjećaj vida nije dovoljno poznat; binikularni v., rezultat koordinisane upotrebe oba oka s ciljem da stvori jedan vidni utisak. Pri tome motorika stoji u službi senzorike i rezultat je da se zahvaljujući fuziji slike s identičnih, korespondirajućih tačaka obju mrežnjača poklapaju i u kori mozga daju utisak jedne slike. Tako se stvara subjektivan utisak da se predmet vidi kao da se posmatra samo jednim okom. Pri tome dolazi do izraza stereopija, sposobnost za plastičan, dubinski vid koji je moguć samo pri gledanju s oba oka: centralni (direktni) v., odvija se u fovea centralis, mjestu najjasnijeg vida na retini. U tom predjelu nalaze se samo čepići. Svaki čepić posjeduje sopstveno odvodno nervno vlakno. C. v. određuje se ispitivanjem oštrine vida pomoću optotipa; oštrina vida, sposobnost oka da razlikuje pojedinosti u vidnom polju. Ta sposobnost je u zavisnosti od anatomske građe mrežnjače. Da bi se dvije tačke vidjele kao odvojene, moraju biti na određenom minimalnom odstojanju. Znači da mrežnjača mora imati moć razdvajanja. U tom pogledu je žuta mrlja najviše razvijena, dok prema periferiji ta moć opada. O. v. određuje se pomoću tablica za ispitivanje o. v. (v. optotip); periferni v. (indirektni v.), udaljavajući se od foveje centralis, oštrina vida brzo opada jer ovdje za više vidnih elemenata postoji samo jedno zajedničko odvodno nervno vlakno koje provodi svjetlosne nadražaje. Na periferiji postoje uglavnom štapići, koji preuzimaju funkciju u sumraku i služe za orjentaciju u prostoru. P. v |
|
| Vita |
Život, npr. v. sexualis, polni život, arbor vitae, «drvo života», karakteristični crtež na presjeku malog mozga. |
|
| Vitalis |
Vitalan, koji je u vezi sa životom, koji je bitan za život, daje ili čuva život, pun životne energije. |
|
| Vitalismus |
Vitalizam, metafizički pravac u filozofiji koji svodi život: (1) na »živu silu», vis vitalis (stariji v,); (2) na autonomne pojave u prirodi, zasnovane na posebnoj zakonitosti, na cjelishodnosti organskih oblika i funkcija (neovitalizam), ili (3) u psihičkim faktorima nalazi uzroke cjelishodnog razvitka forme i reagovanja (psihovitalizam). |
|
| Vitalna indikacija |
V. indicatio |
|
| Vitalni kapacitet |
V. kapacitet |
|
| Vitalnost |
(1) princip života, (2) življenje, (3) u običnom govoru: živost, životna sposobnost. |
|
| Vitamini |
Opšti naziv za razne materije koje međusobno nemaju nikakve sličnosti, a neophodno su potrebne za normalno funkcionisanje organizma. Neke vitamine unosimo spolja (npr. hranom), dok drugi mogu da se stvore i u organizmu; vitamin A, v. Axerophtol; vitamin B-kompleks, iz koga je do danas izdvojen veliki broj raznih faktora. Vitamin B označava vitamin B1 (aneurin, tiamin), vitamin B2 (riboflavin, laktoflavin), vitamin B6 (piridoksin, adermin), vitamin B8 (adenilna kiselina), vitamin B12 nikotinska kiselina (odnosno njen amid), folna kiselina, inozitol, holin, pantotenska kiselina, biotin, para-amino-benzojeva kiselina. Osim nabrojanih, pretpostavlja se postojanje još nekih faktora u B-kompleksu, ali ovi nisu još hemijski indentikovani; vitamin B1, v. aneurin; vitamin B2, v. riboflavin;vitamin B6, v. Pyridoxin; vitamin B12, faktor iz kompleksa vitamina B, koji igra važnu ulogu u hematopoezi. On je najvažniji sastojak ekstrakta iz jetre koji služi za liječenje perniciozne anemije ili drugih makrocitnih anemija. Sin.Cyanocobalaminum; vitamin C, v. Acidum ascorbicum; vitamin D, liposolubilni vitamin koji nastaje zračenjem ultravioletnim zracima iz ergosterola (vitamin D2, Calciferolum) odnosno 7-dehidroholesterola (vitamin D3). U prirodi se nalazi samo D3, a ima ga najviše u ribljem ulju, zatim u žumancetu, maslacu, mlijeku i svinjskoj jetri. U organizmu poboljšava resorpciju kalcijuma i fosfora u crijevima i omogućava fiksiranje kalcijum-fosfata u kostima i u zubima. Njegov nedostatak prouzrokuje rahitis (u djece) i osteomalaciju (u odraslih).Upotrebljava se uglavnom za liječenje i profilaksu rahitisa, odnosno osteomalacije i za liječenje lupusa vulgarisa. Prekomjerne velike doze ovog vitamina uzmane u toku dužeg vremena mogu da prouzrokuju teško oštećenje organizma (hipervitaminoza D); vitamin E smjesa tokoferola α, β i .γ. V. Tocopherol; vitamin H, v. biotin; vitamin K, naziv antihemoragički vitamin treba odbaciti, jer v. K zaustavlja samo krva |
|
| Vitaminske internacionalne jedinice |
Jedinice za oznaku količine pojedinih vitamina u raznim namirnicama i preparatima, opšte primljene, i određene prema internacionalnim standardima. |
|
