| Syphilis |
Sifilis, hronično opšte infektivno oboljenje koje se prenosi kontaktom (najčešće snošajem) i intrauterino (prenošenjem infekcije s majke na plod); prouzrokovač je Treponema pallidum. Ricord je sredinom prošlog vijeka na osnovu simptomatologije podjelio tok neliječenog sifilisa na tri stadijuma. Ta podjela je i danas zadržana iz didaktičkih razloga. I stadijum (primarni s.) traje oko 9 nedelja: od trenutka infekcije do pojave egzantema; u ovom stadijumu se poslije inkubacije od 20 do 25 dana javlja prva vidljiva promjena sifilisa, primarni afekt; njemu sljeduje regionalni, a zatim univerzalni skleradenitis; sem toga, od 5. do 6. nedelje poslije infekcije može se naročitim reakcijama ustanoviti prisustvo sifilisnih antitijela u serumu. II stadijum (sekundarni s.) počinje ezgantemom i traje 2-5 godina, a karakteriše se pojavljivanjem polimorfnih egzantema (pjege, papule, gnojnice) u naletima, između pojedinih naleta postoji period latencije (period bez vidljivih znakova); promjene II stadijum vrlo su infektivne. III stadijum (tercijarni s.) postepeno nastaje iz II stadijuma pojavom destruktivnih promjena u vidu kvržica (tubera) i guma koje pratički nisu infektivne. Od sifilisa može da oboli svako tkivo i svaki organ; naročito je opasna lokalizacija na centralnom nervnom sistemu i aorti. Sin. leus venerea; s. congenita (s. hereditaria – pogrešan naziv), nastaje prenosom treponema s majke na plod za vrijeme trudnoće (poslije 5. mjeseca) krvnim putem. Može biti: (a) pravi ili rani sifilis (s. congenita praecox), koji se javlja od 2. nedelje do 5. mjeseca s promjenama direktno izazvanim blijedom spirohetom (penphigus syphiliticus, coryza); distrofički ili pozni kongenitalni sifilis (s. congenita tarda), s promjenama tipa trećeg stadijuma stečenog sifilisa ili distrofičkim promjenama (sedlast nos, sabijaste golenice, gluhoća, Hutchinsonovi zub), koje ukazuju na sifilisno porijeklo. Za dokazivanje sifilisa služi Wassermannova reakcija, koja po |
|
| Syphiloderma |
Sifiloderma, sifilisne promjene na koži. |
|
| Syphiloma |
Sifilom, sifilisna promjena koja liči na tumor. V. gumma. |
|
| Syphilomania |
Sifilomanija, bolestan strah od sifilisa. V. syphilophobia. |
|
| Syphilophobia |
(1) bolesan strah od sifilisa; (2) neosnovao vjerovanje bolesnika da boluje od sifilisa. V. syphilomania. |
|
| Syringectomia |
Siringekomija, isjecaje zidova neke fistule. |
|
| Syringoadenoma |
V. hydradenoma |
|
| Syringobulbia |
Siringobulbija, hronično oboljenje izdužene moždine pri kome dolazi do stvaranja šupljina u njenoj masi. Srodna je siringomijeliji. V. syringomyelia. |
|
| Syringocystadenoma |
V. hidradenoma |
|
| Syringomyelia |
Siringomijelija, oboljenje kičmene moždine koje se sastoji u stvaranju uzdužnih šupljina u sivoj masi koje nastaju raspadanjem nabujale glije. Pored oduzetosti postoji karakterističan poremećaj osjetljivosti za bol i toplotu atrofija mišića i trofički poremećaji kože, potkožno tkiva, kostiji i zglobova. |
|
| Systema vasorum |
V. apparatus |
|
| Systema |
Sistem, skup jednorodnih dijelova ili organa koji obavljaju neku zajedničku funkciju; adrenalni s., v. hromafini s., autonomni nervi s., v. vegetativni n.s.; centralni nervni sistem., mozak i kičmena moždina; ekstrapiramidni s., niz sivih moždanih jedara i puteva koji nisu uključeni u piramidni sistem. U e.s. ubrajaju se corpus striatum, globus pallidus, nucleus subthalamicus, Substantia nigra, nucleus ruber, kao i putevi koji od tih jedara idu u talamus, corpora quadrigemina, nucleus vestibularis Deitersi, mali mozak i hipotalamus. U kliničkoj upotrebi pojam e.s. često je vrlo nepredizan; endokrini s., skup žlijezda i tkiva s unutrašnjim lučenjem; ergotropni nervi s., nervni sistem s ergotropnom ulogom, čiji uticaj stvara dsipoziciju za povećanu radnu sposobnost, u stvari, simpatički nervni sistem. V. histotropni nervi s.; histotropni nervni s., nervni sistem s histotropnom ulogom, koji utiče na oporavljanje i restiticuju iscrpenog tkiva, u stvari, parasimpatički nervni sistem.V. egotropni nervni s.; hromafini s., sistem koji se sastoji od ćelija sa specifičnim afinitetom prema hromnim solima, kojima se boje žuto do mrko. Ove ćelije luče adrenalin, pa se zato cio sistem zove još i adrenalni sistem; limfopoezni s., skup svih organa koji stvaraju limfocite: sve limfne žlijezde, slezina, limfatički aparat organa za varenje itd.; parasimpatički nervni s., onaj dio vegetativnog nervnog s., čija preganglijska vlakna potiču iz srednjeg mozga (i ulaze u sastav III moždanog nerva) i iz izdužene moždine (i ulaze u sastav facijalnog, glosofaringealnog i vagusnog nerva) i iz sakralnog dijela kičmene moždine; retikuloendotelni s., po Aschoffu, grupa ćelija s osobinama endotelnih i retikularnih ćelija, koje podjednako fagocituju boje. Ova grupa obuhvata endotelne i retikularne ćelije ćelije slezine, limfnih čvorića, Kupfferove ćelije u jetri, retikuloendotel kostne srži i klazmatocite. Ovaj sistem je u vezi sa stvaranjem krvnih ćelija, nag |
|
| SZO |
Skraćenica za Svjetsku zdravstvenu organizaciju. V. WHO. |
|
