Cjepivo
Vakcin (vaccin, vaksen, vacinum), suspenzija oslabljenih oli ubijenih mikroorganizama (bakterija, virusa ili rikecija), koja se obično daje parenteralnim putem za predupređivanje ili liječenje infektivnih oboljenja: antirabični v., spravlja se od kičmene moždine zeca ili ovce zaražene oslabljenim virusom, virus fixe. Upotrebljava se za predupređivanje bjesnila u zaraženih pacijenata ili zagađenih virusom bjesnila. U nas se upotrebljava Hemptov vakcin ili etar-vaksin; antraksni v., kulture Bacillusa antracis oslabljene različito drugim kultivisanjem pri 42°C injiciraju se ovcama, kozama, stoci i konjima da se zaštite od antraksa. Postoje tri jačine vakcina: broj 1 najslabija je i daje se prva, broj 2 i 3 su postepeno nešto jače i daju se u razmaku od 12 dana; autovakcin, vakcin priređen od bakterija svježe izolovanih od bolesnika u upotrebljava se za njegovo liječenje; bakterijski v., standardizovana suspenzija oslabljenih ili ubijenih bakterija koje se injiciraju supkutano, instramuskularno ili intradermalno da se pojača imunost bolesnika protiv dotičnih mikroorganizama, ali ponekad i za izazivanje pirogenog efekta pri liječenju nekih neinfektivnih oboljenja; BCG-v., (Calmette, Guérin), vakcin za profilaktičku inokulaciju male djece protiv tuberkuloze. Sastoji se od živih kultura bovinih bacila tuberkuloze kultivisanih više godina u goveđoj žuči uz dodatak glicerina. Usljed toga virulencija im je znatno oslabila. Po originalnoj metodi vakcin se daje oralnim putem, a daje se i supkutano; cholera-v., spravlja se na različite načine od kultura. Vibrio cholerae i upotrebljava se u profilaktičke svrhe; grip (influenca)-v., za profilaksu upotrebljava se danas uglavnom cjepivo od inaktivisanog virusnog materijala odnosno priređno od virus-kultura dobivenih većinom iz alantoisne tečnosti nasada kokošijih jaja. Cjepivo se pročišćava i inaktiviše formalinom. Ono se priređuje od više tipova virusa, tipa A, tipa B i od više sojeva tipa