| Nervus |
Nerv, živat. Dijelovi nervnog sistema koji se sastoje od većeg ili manjeg broja aksona (dugačkih produžetaka nervne ćelije), obavijenih mijelinskim omotačem (bijeli nervi), ili nemaju taj omotač (sivi nervi). Prema pravcu sprovođenja nadražaja ili impulsa mogu se razlikovati: centripetalni (senzitivni, čulni) i centrifugalni, motorni, vazomotorni, sekretorni živci; adrenergički n., simpatički nervi, na čijem se završecima, pri draženju ovih nerava, stvara simpatin, koji je vrlo sličan adrenalinu ili je s ovim identičar; centrifugalni n., živčana vlakna koja provode impule od nervnih centara ka periferiji, npr. motorni, vazomotorni i sekretorni nervi; centripetalni n., živčana vlakna koja provode razdraženja s periferije ka nervnim centrima, npr. senzitivni i čulni nervi; n. ciliare, cilijarni nervi, trepavični nervi; n. c. longi, najčešće 2 na broju, donose jabučici senzitivna i simpatička vlakna; n. c. breves imaju senzitivna i parasimpatička vlakna. Jedni i drugi grade splet iz koga polaze grančice za cilijarni mišić, dužicu, rožnjaču i beonjaču; n. facialis, živac lica, VII moždani živac, oživčava mimične mišiće lica svojim motornim vlaknima, svojim gustativnim, čulnim vlaknima oživčava pečurkaste papile jezika, a svojim parasimpatičkim vlaknima suznu, podviličnu i podjezičnu pljuvačnu žlijezdu; n. glossopharyngeus, jezično-ždrijeli živac, IX par moždanih živaca. Oživčava svojim motornim vlaknima mišiće ždrijela i nepca, svojim čulnim vlaknima opšavčene papile jezika, a vegetativnim, parasimpatičkim vlaknima doušnu pljuvačnu žlijezdu; holinergički (parasimpatički) n., n. koji pripadaju autonomnom (vegetaivnom) nervnom sistemu i na čijim se završecima stvara acetil-holin; n. nypoglossus, podjezični n., dvanaesti moždani nerv. Inerviše mišiće jezika; n. iscchiadicus, veliki sedalni živac, završna grana krsnog živčanog spelta, izlazi iz karlice, silazi zadnjom stranom buda i kod zak |
|
| Neuralgija |
Neuralgija, bol u oblasti inervisanoj nekim perifernim živcem ili njegovim granama, koji se javlja u napadima. Uzrok n. nije uvijek poznat. Za razliku od neuritisa, pri neuralgiji funkcija oboljelog živca nije oštećena, n. n. ischiadici, ischias, ishijas, povremeni vrlo jaki bolovi u oblasti inervisanoj ishijadičnim živcem. Velik procenat ovih neuralgija prouzrokovan je pritiskom prolabirane pulpozne jezgre (nucleus pulposus) intervetebralnog diskusa na pojedine spinalne korjenove n. ischiadicusa. V. hernia disci, discus-hernia. Toksička ili infektivna etiologija ovih neuralgija nije isključena; n. n. trigemini. Forthergillova bolest, povremeni nastupi jakih bolova u oblasti pojedinih grana trogranog živca (n. trigeminus), koji mogu da dovedu do teškog stanja dehidracije i inanicije zbog toga što govor i žvatanje izazivaju nastupe bolova. |
|
| Neurasthenia |
Neurastenija, opšta živčana slabost. Stanje tzv. prenadražljive slabosti s nizom tegoba, kao što su glavobolja, nesanica, gubitak apetita, nesposobnost za rad. Razlikuju se tzv. konstituciona n., čije porijeklo treba tražiti u urođenoj slabosti vegetativnog živčanog sistema (tzv. Beardova bolest), i stečena n. ili pseudon., koja se javlja kao propratna pojava uz neko osnovno organsko oboljenje. Organsku podlogu n. odnosnosno pseudon. često čini tzv. larvirano ili prikriveno zapaljenje mozga. V. larvirani encefalitis. Osim zapaljenja u pravom smislu te tiječi, prouzrokovanog najverovatnije filtrabilnim virusima, organsku podlogu n. mogu da čine i oštećenja diencefalon drugog porijekla (vaskularna, traumatska); seksualna n., sindrom poremećene razdražljivosti i slabosti u oblasti seksualnog života. |
|
