| Sanitacija |
Postupak koji podesnim dezifekcionim sredstvima i metodima sprječava prenošenje patogenih mikoorganizama raznim načinima i predmetima, i koji služi za poboljšanje higijenskih prilika. |
|
| Sanitaran |
Koji je u vezi sa zdravljem ili unapređivanjem zdravlja, naročito sa higijensko-tehničkim mjerama i uređajima. |
|
| Sanitarna inspekcija |
Organ zdravstvene službe koji vrši medicinsku kontrolu nad higijenskim uslovima rada, proizvodnje i prodaje namirnica, javnih sanitarnih uređaja, objekata za snabdjevanja vodom, kanalizacije, groblja, nekih industrijskih artikala, kozmetičkih proizvoda, lijekova itd. V. preventivna medicina (pod medicina). |
|
| Sanitarna obrada |
Uklanjanje odnosno nuištavanje fizičkih, hemijskih i radioaktivnih štetnih agensa s površine kože i sluznice, odjeće, obuće i ostale opreme i sredstava, kao i stambenih i drugih površina; poseban značaj ima u ratu, ali i u mirno doba, pritom grutacije, kad se otkriju vašljivost, šuga i sl., zatim pri teškim nesrećama (poplave, zemljotresi itd.). |
|
| Sanitarni inženjer |
Inženjer specijalno kvalifikovan za sanitarnu tehniku, koji radi u zdravstvenoj ili higijenskoj službi. U djelokrug rada s.i. spadaju ovi poslovi: projektovanje i izgradnja vodovoda i vodoopskrbnih objekata; sanitarnotehničkih uređaja i instalacije raznih zgrada i prostorija, asanacija terena i higijenskih objekata, kanalizacija naselja, ostranjivanje kanalskih voda i otpadnih materija, i sanitarno-tehnička kontrola. |
|
| Sanitet |
Organizacija, zdravstvena služba koja se stara o zdravlju građana ili vojske; civilni s., zdravstvena služba koja se stara o sanitetskom obezbjeđenju, tj. koja organizuje sprečavanje, suzbijanje i liječenje bolesti kao i unapređivanje zdravlja cjelokupnog stanovništva neke zemlje ili manje oblasti; vojni s., zdravstvena služba armije čiji je zadatak sprečavanje bolesti i liječenje bolesnih i povrijeđenih u posebnim uslovima koje stvara vojni kolektiv, naročito u specifičnim uslovima rata. Vojnosanitetski rukovodeći organi su organi komande kojoj daju savjete i prijedloge u vezi održavanja zdravlja vojnika, suzbijanja bolesti itd. |
|
| Sanitetska ABH zaštita |
Mjere sanitetskih organa i jedinica za zaštitu žive sile (ljudstva) i materijalnih sredstava od posljedica dejstva atomsko (nuklearno) biološko-hemijskih borbenih sredstava. Obuhvata dekontaminaciju povrjeđenih i bolesnih, kontrolu dekontaminacije vode i hrane, liječenje akutnog radijacionog sindroma, biološko izviđanje, detekciju i identifikaciju bioloških agenasa i profilasku ljudstva, detekciju i identifikaciju BOT u vodi i u hrani. |
|
| Sanitetska ekipa |
Grupa sastavljena od jednog ili više ljekara i pomoćnog osoblja koja se upućuje na vršenje nekog specijalnog medicinskog zadatka, npr. s.e. za fluorografske pregede, za BCG-vakcinaciju, epidemiološka istraživanja itd. |
|
| Sanitetska etapa |
Snage i sredstva sanitetske službe jedinice, razmještane i razvijene radi prijema povrijeđenih i bolesnih, pružanja odgovarajućeg oblika medicinske pomoći, dekontaminacije i pripreme povrijeđenih i bolesnih za dalju evakuaciju. U tu svrhu razvijaju se i odgovarajuća odjeljenja, od kojih su osnovna: prijemno-trijažno, odjeljenje za pružanje pomoći i evakuaciono. Što je etapa udaljenija od borbene linije to se na njoj pruža viši oblik medicinske pomoći i obim rada je veći. Shodno tome proširuju se navedena odjeljenja i povećava se njihov broj, npr. u divizijskoj SnSt ili u poljskoj bolnici. Na isturenim etapama odjeljenja su manje difrencirana; npr., u bataljonskoj SnSt (v.) osnovne radnje (trijaža, pomoć i priprema za evakuaciju) obavljaju se uglavnom na jednom mjestu. Pored navedenih odjeljenja u rejonu razmještaja etape se određuje i mjesto za transportna sredstva, za kuhinju, za intendantske potrebe itd., a preduzimaju se i mjere borbenog obezbjeđenja. |
|
| Sanitetska evakuacija |
V. evakuacijasanitetska |
|
| Sanitetska prihvatnica |
Privremena sanitetska etapa, koja se razvija u blizni mjesta gubitka ljudstva sa zadatkom da prihvata povrijeđene i bolesne, da im pruži potrebnu pomoć i organizuje njihovu evakuaciju. Za vrijeme marša obrazuje se u blizini mjesta gdje se očekuju ili su počela borbena dejstva ili gdje su se pojavili gubici od dejstva neprijateljske artiljerije, diverzija i sl.; u slučaju neuklearnog ili hemijskog udara razvija se na periferiji rejona masovnih gubitaka. Formira se, po potrebi, pri forsiranju rijeke da prihvata povrijeđene i bolesne. |
|
| Sanitetska služba |
(SnS), dio JNA čiji je zadatak zaštita zdravlja ljudstva i liječenje povriđenih i oboljelih; ona doprinosi psihofizičkom osposobljavaju ljudstva za borbena dejstva i ublažavanje ratnih opterećenja. SnS ima svoje stručne kadrove, materijalna sredstva i opremu, a da bi se navedeni zadaci izvršavali što cjelishodnije, od snaga i sredstava SnS formirani su upravni organi, sanitetske ustanove i jedinice (odjeljenja, vodovi, čete i bataljoni) od kojih neke razvijaju sanitetske stanice. Organizacija i zadaci SnS zavisni su od vojnog faktora (razvoj naoružanja, vojne vještine), od razvoja medicinske nauke i tehnike. SnS je usko povezana sa zdravstvenom službom u cilju priprema za rat i saradnje u ratu – jer su im zadaci isti; SnS armije sačinjavaju upravni organi, jedinice i ustanove za liječenje, preventivno-medicinsku zaštitu, sanitetsku evakuaciju, obuku i snabdjevanje; sanitetske ustanove armije mogu pružiti sve vrste specijalističke medicinske pomoći; SnS bataljona, organi i sredstva za pružanje opšte medicinske pomoći, za evakuaciju povrijeđenih i bolesnih iz četa, za sprovođenje osnovnih higijensko-profilaktičkh mjera i primarne dekontaminacije; SnS brigade, snage i sredstva za pružanje opšte medicinske i hirurške (u prvom redu neodložne) pomoći, za evakuaciju povrijeđenih i bolesnih iz potčinjenih jedinica, spovođenje higijensko-profilaktičkih mjera dekontaminacije i snabdjevanja. Razvija brig. SnSt; SnS čete, snage i sredstva za pružanje prve pomoći (v. oblik pomoći), izvlačenje povrijeđenih i bolesnih iz nižih jedinica, pružanje specijalističke pomoći, sprovođenje higijensko-profilaktičkih i protiv-epidemijskiskih mjera, za definitivnu dekontaminaciju i za snabdjevanje. Razvija divizijsku SnSt; SnS puka, organi i sredstva za evakuaciju povrijeđenih i bolesnih iz bataljona, pružanje opšte medicinske pomoći, sprovođenje higijensko-profilaktičkih mjera i suhe dekontaminacije i za snabdjevanje. Razvija pukovsku S |
|
| Sanitetska stanica |
(SnSt), sanitetska etapa koju razvija sanitetska služba jedinice radi pružanja odgovarajućeg oblika medicinske pomoći, liječenja i njege, dokontaminacije i pripreme za dalju evakuaciju; bataljonska SnSt (ranije bataljonsko previjalište) razvija se na 0,5-1 km od borbene linije radi pružanja neophodne opšte medicinske pomoći; radi u nekom objektu ili pod vedrim nebom; radom rukovodi medicinski tehničar; brigadna SnSt (ranije brigadno previjalište) razvija se na 6-8 km od borbene linije radi pružanja medicinske i hirurške pomoći (uglavnom neodložne); organizacija rada je slična onoj u divizijskoj SnSt, samo je manje obima; divizijska SnSt (ranije divzijski medicinski centar) razvija se na 10-15 km od borbene linije radi pružanja specijalističke pomoći; razvija se načelno pod šaorima i ima nekoliko odjeljenja: prijemno-traijžno, operaciono-previjališno, bolesničko, dekontaminaciono, evakuaciono, izolator i odjeljenje za psihijatrijske slučajeve; pukovska SnSt (ranije pukovsko previjalište) razvija se na 5-8 km od borbene linije radi pružanja opšte medicinske pomoći. Razvija osnovna funkcionalna odjeljenja etape, a radom rukovodi ljekar; za razvijanje koristi sanitetski šator, ali i druge objekte prema uslovima u datoj situaciji. |
|
| Sanitetski gubici |
Opšti gubici. |
|
| Sanitetsko izviđanje |
Prikupljanje podataka koji su od uticaja na sanitetsko obezbjeđenje jedinica; prema vrsti podataka može biti: higijensko-epidemiološko s.i. (prikupljanje podataka koji utiču na sprovođenje preventivnih mjera), sanitetsko-taktičko [prikupljanje podataka koji utiču na organizaciju zbrinjavanja; uslovi za smještaj sanitetskih etapa (v), evakuaciji povrijeđenih, mjesne sanitetske ustanove itd.] i sanitetsko radiološko-biološko-hemijsko s.i. (ispituje podatke o uslovima rada sanitetske službe u slučaju primjene ABH-borbenih sredstava). |
|
