| Zobna dijeta |
V. dijeta |
|
| Zona |
Oblast; (derm.) v. herpes zoster; Borstove z., anatomske i fiziološke promjene koje izaziva povreda vatrenim oružjem. Postoje: 1) zona projektilnog kanala koji sačinjava razoreno tkivo; 2) zona direktne traumatske nekroze oko projektilnog kanala, sastoji se od nekrotičnog tkiva; 3) zona molekularnih potresa nastaje dejstvom hidrostatskog pritiska u tkivu i izražava se u smanjenom vitalitetu tkiva; 4) reaktivna zona je posljedica funkcionalnih poremećaja koji se ispoljavaju poremećajima u inervaciji tkiva i paralizi krvnih sudova; epileptogene z., oblasti kore mozga i potkornih tvorevina čije draženje dovodi do epileptičkog napada; erogene z., mjesto na koži ili sluznici čije razdraženje izaziva polno nadraživanje; Headove z., hiperestetične ili hiperalgetične zone u kožipri oboljenjima unutrašnji organa; z. komfora, ili ugodnog osjećanja, kada se temperatura vazduha, vlaga i njegovo strujanje kreću u higijenskim granicama, kada, dakle, postoji ravnoteža između proizvodnje i primanja toplote i njenog odavanja. Iz poznavanja zone komfora proizašla je klimatizacija prostorija; z. ophthalmica, oboljenje kože sa stvaranjem mjehurića duž završetaka trigeminusa. Najčešće je zahvaćena prva grana nerva (gornji kapak, čelo, koža glave pod kosom i nosa), rjeđe i druga, a izuzetno i treća. Sin. herpes zoster ophthalmicus; radikularne z., zone kože i sluznica inervisane pojedinim senzitivnim korjenovima produžene i kičmene moždine. Na glavi su te zone ograničene koncentričnim krugovima (tzv. Šölderove linije), na ekstremitetima se r z. protežu paralelno osovini ekstremiteta a na trupu upravno na uzdužnu osovinu trupa. Zonu jednog korjena po pravilu natkriljuju zone prethodnog i slijedećeg korijena tako da se oštećenje jednog korijena ne može ni otkriti pregledom; z. zelenila, potrebne površine zemlje (zone) za parkove, zelene površine, cvijetnjake, bašte i drvorede koje se određuju pri planiranju i sanaciji naselja. S higijen |
|
| Zoniranje |
Ispravna podjela zemljišta na pojaseve, zone koje se namjenjuju za razne svrhe pri planiranju gradova i industrijskih centara. Obično se razlikuju ovi pojasevi ili zone, koje se zgodnim načinom odvajaju; zona za kolektivno stanovanje, z. za vile, z. za industriju, z. za transport i saobraćaj, z. za trgovinu i javne zgrade, z. za zelenilo, z. za zabavišta i sportska igrališta, i z. za rezervu. |
|
| Zonula |
Mali pojas, z. ciliaris, trepavična ili cilijarna mnogobrojna tanka tetivna izukrštena vlakanca koja vezuju ivicu kapsule očnog sočiva s trepavičnim ili cilijarnim tijelom. Opuštanjem tih vlakanaca očno sočivo se ispupčuje a oko prilagođava za oštro viđenje, bliskih predmeta i obratno, zatezanjem vlakanaca vrši se prilagođavanje oka na daljinu. Sin. Z. Zinni; zonula Zinnii, skup veoma tankih vlakana koja polaze od epitela cilijarnog tijela i pripajaju se na ekvatoru sočiva i na njima je sočivo «obješeno». Preko njih cilijarni mišić djeluje na oblik sočiva odnosno na akomodaciju. Sin. apparatus suspenzorius lentis. |
|
| Zoofilija |
(parazit.) osobina komaraca malaričara, naročito vrste Anopheles maculipennis, da se radije hrane krvlju domaćih životinja nego čovječjom krvlju. Z. se uspješno koristi pri suzbijanju malarije, na taj način što se na periferiji nekog naselja izgrađuju staje da bi se tako komarci odvratili od ljudi na domaće životinje, (psih.) v. sodomija. |
|
| Zoonoze |
Infektivna oboljenja domaćih životinja čiji prouzrokovači prelaze raznim putevima i na čovjeka i izazivaju kod njega oboljenja kao što su: anthrax, malleus, brucellosis, erysipeloid, lyssa, tularemia, psittacosis i druge. |
|