| Amplituda |
Najveća daljina od ravnotežnog poožaja do koje neko tijelo dolazi pri svojoj socilaciji ili klaćenju. |
|
| Ampulla |
Ispupčena staklena bočica sužena na jednom ili na oba kraja i zatopljena. Služi za sterilno čuvanje tečnih lijekova koji se daju injekcijom; (anat.) prošireni dio nekog cjevastog organa (npr. a. recti, a. uretharae itd.) u vidu boce; a. duodeni, kruškasto proširenje zajedničkog ušća glavnog žučnog kanala, žućovoda i glavnog izvodnog kanala gušterače. Nalazi se u zidu nishodnog djela dvanaestopalačnog crijeva. Sin. diverticulum, duodeni, a. Vateri; a. Vateri, v. a. duodeni. |
|
| Amputacija vrha korjena |
V. apikotomija |
|
| Amputaciona pasta |
Specijalna vrsta pasta koje se koriste kad se djelimično odstrani pulpa iz komore i pastom popuni kavum pulpe; a. vitalna, odstranjenje pule i prikrivanje kanala zuba pastom gdje pulpa u kanalu ostaje živa (vitalna); a. mortalna, devitalizacija pulpe, u kojoj se odstranjuje pulpa i prekriju kanali ili se djelimično stavi i u kanale pasta koja mumifikuje ostatke pulpe u kanalu. |
|
| Amputacioni neurom |
V. neuroma |
|
| Amputatio |
Amputacija, najčešće hirurško odstranjivanje cijelog uda ili jednog njegovog dijela. Visina a. određuje se po proširenosti oboljenja ili povrede ekstremiteta. Vrši se na tipičnim mjestima, koja osiguravaju dobar patrljak za protezu. A. dolazi najčešće u obzir u dijabetskoj ili staračkoj gangreni, gasnoj gangreni, gangreni usljed embolije, enderteritisa obliteransa, malignih tumora, Raynaudove bolesti, ponekad u veoma teškim povredama ekstremiteta. A. se zove još i otklanjanje većih dijelova tijela (dojke, muškog polnog uda itd.); Bierova a., osteoplastička amputacija, u kojoj površine tibije i fibule, nastale pri amputaciji gnjata, bivaju pokrivene periosto-kostnim kalemom uzetim iz tibije; a. pulpe, jedna od metoda za liječenje oboljenja zubne srži. Sastoji se u odsjecanju kruničnog dijela zubne srži; Sabanejvova a., osteoplastična amputacija, modifikacija Grittijeve amputacije noge. Mjesto patele na površinu presjeka femura kao kalem stavlja se parče tibije pored njene uzvišice; spontana a., a. jednog dijela fetusa amniotičkom omčom. Sin. kongenitalna a.; traumatska a., a. jednog dijela tijela pri nesrećnom slučaju. |
|
| Amulet |
Amajlija, predmet koji se obično nosi oko vrata ili na ruci, a koji, prema narodnom vjerovanju, treba da štiti od nesreće, uroka i bolesti. V. zapis. |
|
| Amuygdala |
V. tonsilla |
|
| Amygdalin |
Glikozid disaharida geneciobioze, koja je sastavljena od dva molekula glukoze. Jedan ostatak glukoze je beta-glukozidno vezan za cijan-hidrin.benzaldehid. A. se nalazi u sjemenkama gorkog badema i drugih biljaka. Pod dejstvom feremenata emulzina razlaže se na cijanovodoničnu kiselinu, benzaldehid i glukozu. |
|
| Amylium nitrosum |
V. Pentanoli nitris |
|
| Amylium nitrosum |
V. Pentanoli liku sitnih zrnaca karakterističnog oblika nalazi u biljkama. Oblik skrobnih zrnaca u raznih biljaka je različit i karakterističan za svaku biljku. Pri kuvanju sa razblaženim kiselinama skrob se razlaže na velik broj molekula glikoze; A. Maydis, skrob iz endosperma sjemenke kukuruza (Zea Mays). Upotrebljava se kao emolijens u klizmi, kao prašak za posipanje i služi za izradu tableta; A. Oryzae, pirinčani skrob, bijel prašak. Upotrebljava se spolja kao pšenični skrob; A. Tritici, pšenični skrob, bijeli prašak koji se upotrebljava spolja za posipanje kao antiflogističko sredstvo. |
|
| Amyllum aceticum |
Amil-estar sirćetne kiseline; naziva se i «ulje od banane». Upotrebljava se kao rastvarač za celulozne lakove. |
|
| Amyloidum |
Amilioid, bjelančevinasta, čvrsta materija, prozračna kao vosak, nedovoljno poznatih hemijskih osobina. S jodom se boji mrkocrveno, a pri dodatku suporne kiseline plavozeleno. Sličan je serum-glubulinu, vjerovatno proizvod imunobioloških procesa precipitacije u organizmu. A. se taloži u zidovima krvnih sudova bazalnim membranama i retikulnom tkivu, a stvara se u hroničnom gnojenju, hroničnoj tbc. itd. |
|
| Amyotrophia |
Amiotrofija, suprotno od dobre uhranjenosti mišića, njihovo sušenje, atrofija; a. spinalis progressiva, progresivna spinalna mišićna distrofija, endogeno oboljenje prednjih rogova sive supstancije kičmene moždine. Počinje većinom u muškaraca između 25. i 45. godine s atrofijama malih mišića šaka, zbog kojih dolazi do deformacija (najprije «majmunska šaka», pa «kandžasta» i najzda «skeletna šaka»). Postoje fibrilarni trzaji, a refleksi se gase. Ako bolest počne u djetinjstvu na mišićima karlica i butina, po pravilu je familijarna i naziva se Werding-Hoffmannova bolest. Sin. Aran-Duchenneova bolest. |
|
