| Metamorfologija |
Disiplina biologije koja ispituje dinamiku oblika, razviće forme (morfogeneza), i u individualnom i u filogenetskom pogledu. V. biologija, morfogeneza, morfologija, ontogeneza, razviće, filogeneza. |
|
| Metamorfoza |
Preobražaj koji se sastoji od različitih faza kroz koje životinje iz izvjesnih grupa (crvi, mekušci, zglavkari, kičmenjaci) prolaze u toku individualnog razvića. Embrionalna faza završava se u opni koja zaštićuje jaje (jajnu ćeliju). Larvena faza nastaje kad organizam napusti zaštitnu opnu, sposoban da živi izvan nje kao „larva“ (npr. gusjenica, punoglavac). M. je nepotpuna (hemimetabolija) kad između larve i odrasle, polno zrele jedinke, imago, postoje postupni prelazi: m. je potpuna (holometabolija) kad između larve i odrasle jedinke postoji, npr. faza „lutke“ (u komaraca, pčela itd.). U završnoj fazi gube se izvjesni organi, a stvaraju novi. |
|
| Metamorphopsia |
Metamorfopsija, viđenje predmeta kao da su iskrivljeni. Javlja se pri oboljenju centralnih dijelova sudovnjače i mrežnjače, kao i pri albaciji retine koja je zahvatila makulu. |
|
| Metan |
Močvarni gas, rudnički gas, praskavi gas. Jedinjenje ugljenika s vodonikom, bezbojan gas, zapaljiv. Nalazi se u prirodi u zemnim gasovima i u ugljenokopima, gdje se stvara pri spontanom raspadanju ugljena. Pored toga, nalazi se u gasu za osvjetljenje, u kanalskim gasovima i pri vrenju celuloze. Nema nekog većeg toksikološkog značaja. Naročito je opasan u rudnicima jer u koncentraciji od 5 do 14% u vazduhu stvara snažno eksplozivnu smješu. Ekplozijama metana u rudnicima pridružuju se redovno eksplozije ugljene prašine. |
|
| Metanolo |
Alcohol methylicus, metil-alkohol. V. methanolum. |
|
| Metaphysis |
Metafiza, dio kosti koji se nalazi između dijafize i epifize. Sastoji se od spongiozne kosti. |
|
| Metaplasia |
Metaplazija, preobražaj jedne vrste ćelija i tkiva u drugu, usljed čega se mijenjaju kako njihov izgled tako i njihova funkciona svojstva. M. je prouzrokovana dugotajnim nadražajima u procesu zapaljenja i nadražajima mehaničke prirode; mijeloidna m., ili ekstramedularna mijelopoeza, razvitak ćelija i tkiva mijeloidne loze u tkivima i organima, gdje se u odrasla čovjeka inače ne razvijaju (npr. u jetri, slezini, bubregu, limfnim žlijezdama itd.). M. m. potiče od endotelnih ćelija krvnih sudova, limfatičkih sinusa, retikularnih ćelija, ćelija adventicije krvnih sudova itd. |
|
| Metapneumoničan |
Koji se javlja poslije pneumonije. |
|
| Metasindeza |
V. syndesis |
|
| Metastasis |
Metastaza, prisustvo izvjesnog patološkog tkiva ili patoloških produkata na jednom ili više mjesta u organizmu, na kome su se razvili ili nakupili usljed prenošenja tumorskih ćelija ili drugih patoloških procesa s mjesta na kome su se ovi primarno pojavili. M. obično omogućava embolija. Razlikuju se tumorske m., inflamacijske m., parazitske, pigmentne m., i dr. Tumorske ćelije mogu biti prenijete krvlju ili limfom u druga mjesta tijela, gdje će izazvati embolije i gdje će se iz njih razviti tumor, koji ima iste osobine kao i prvobitni tumor. Slično se dešava i u toku zapaljenja, koja se prenos s jednog mjesta na drugo embolijom bakterija; krečne m., taloženja kalcijumovih soli iz krvi u tkiva bubrega, želuca i pluća, viđaju se pri obimnom razaranju kosti (maligni tumori kosti, osteomalacija, osteodystrophia fibrosa); septička m., prenošenje septičnog materijala (bakterija inficiranih tromba itd.) krvnim ili limfnim putem iz nekog septičkog žarišta u razne organe i stvaranje novih septičkih žarišta u njima. |
|
| Metasyphilis |
Metasifilis, ranije upotrebljavan pojam za pozni sifilis, tabes dorsalis i paralysis progresiva. Sin. metalues. |
|
| Metatarsalis |
Metatarzalni, koji pripada donožju. |
|
| Metatarsus |
Metatarzus, donožje, dio stopala koji se nalazi između nožja i korjenova prstiju. Sastoji se od pet kostiju. Obilježavaju se rednim brojevima, i to prva odgovara palcu, a posljednja, peta, odgovara malome prstu stopala. |
|
| Metatropizam |
Inverzija potreba i ponašanja polova; aktivnost i agresivnost žene, a pasivnost i podatljivost muškarca. U patološkom stanju ispoljava se kao masohizam muškarca i sadizam žene. |
|
| Meteorismus |
Meteorizam, nadutost trbuha usljed nagomilavanja gasova u digestivnom traktu. Najčešće posljedica stvaranja gasova usljed dispepsije, usporenog portnog krvotoka (usljed ciroze), ili tromosti ili paralize crijeva (ileus). |
|
