| Mikroskop |
Optička sprava koja omogućava da se mali predmeti gledaju pod većim vidnim uglom te se vide uveličano. Sastoji se od sistema sočiva, objektiva i okulara i pribora za osvjetljvanje. Objektivi imaju razdvojnu moć i njima se oktrivaju pojedinosti strukture objekta, a daju izvrnut realan lik koji se okularom nakadno uveliča. Zbog togasu objetivi naročito izgrađeni i korigovani dase, što je moguće više, uklone nedostati sferne i hromatične aberacije, a postigne što veća moć razdvajanja. Moć razdvajanja objektiva zavisi od talasne dužine upotrebljene svjetlosti i osobina objektiva te je i posmatranje mikroskopom običnom svjetlošću ograničeno do razdvajanja od 0,2 minuta, tj. praktično do uveličanja oko 2.000 puta. Savremeni mikroskopi pored precizne izrade i maksimalnog iskorištenja optičkih svojstva objektiva o okulara imaju uređaje i dopune za vrlo raznovrsna posmatranja (u polarizovanoj svjetlosti, luminiscentnoj svjetlosti, odbijenoj i propuštenoj svjetlosti, na svjetlom i tamnom polju, s uređajem za fazni kontrast i dr.). binokularni m., mikroskop za 2 okulara kojim se predmet posmatra sa oba oka, čime je omogućeno steroskopsko viđenje; elektronski m., mikroskop u kome se umjesto svjetlosnih zrakova za stvaranje lika upotrebljava snop brzih elektrona koji proizvode talase 100.000 puta kraće od svjetlosnih (0,05 A). Zbog toga je razdvojna moć el. daleko veća nego običnog mikroskopa. El. M. ima kondenzor, objektiv i projektiv, ali ovi nisu od stakla, nego ih zamjenjuju 3 kalema koji stvaraju elektromagnetno polje (elektromagnetski tip); ili sistem dijagragmni (elektrostatički tip m.). Snaga uveličavanje el. M. kreće se od 2.000 do 30.000 puta. Slika uveličanog predmeta se posmatra na fluorescentnom zaklonu ili na fotografičkoj ploči. Uveličanjem fotografije postiže se uveličanje slike preko 500.000 puta. Zato je el.m. u biologiji i omogućio temeljnije izučavanje ćelija, bakterija, virusa, pa čak i nekih molekula; polariz |
|