| Niton |
V. radon |
|
| Nitrati |
Soli azotne kiseline. |
|
| Nitrifikacija |
Dio u procesu kruženja azota u spoljnoj prirodi. Sastoji se u tome što amonijak koji je nastao razgrađivanjem azotnih jedinjenja, dejstvom nekih mikoorganizama prelazi prvo u nitrite, a zatim u nitrate. Stvaranje nitrita izazivaju B. nitrosomonas i Nitrosococcus nitrosus, a stvarnaje nitrata grupa B. nitrobactet. Na ovaj proces nadovezuje se proces denitrifikacije, tj. novostvoreni nitriti i nitrati, ukoliko ih ne upotrijebe biljke, razlažu se pod uticajem nekih mikoorganizama u oksidul azota i slobodni azot. Ovaj proces izvršuju B. denitrificans, B. pyocyaneus, E. coli, B. fluorescens, B. mesentericus i drugi. Sin. mineralizacija (hig.); n. zemljišta, proces kojim naročite vrste bakterija u zemlji oksidišu amonijak u nitrit (nitritne bakterije), a druge vrste oksidišu nitrit u nitrat (nitratne b.). To su autotrofne, tzv. nitrobakterije, koje pomoću energije oslobođene na taj način mogu da sintetizuju organske materije iz CO2, iz vazduha (hemosinteza). Imaju ogroman ekonomski značaj, jer ne mogu da razlažu sintetizovane organske materije, koje ostaju u zemlji. V. autotrofan, fotosinteza. Okdisadaciju amonijaka i njegovih soli u zemlji izaziva i sunčana svjetlost u prisutnosti nekih fotosenzibilizirajućih supstancija. |
|
| Nitriti |
Soli azotaste kiseline. V. Natrii nitris, vazodilatatorna sredstva. |
|
| Nitritoidna kriza |
V. crisis |
|
| Nitro-grupa |
Jednovalentna grupa – NO2. |
|
| Nitro-jedinjenja |
Derivati alifatičnih i aromatičnih ugljovodonika koji sadrže jednovalentu grupu –NO2. |
|
| Nitrobakterije |
V. nitrifikacija |
|
| Nitrobenzen |
Uljana, svjetložuta tečnost, služi za izradu anilina. Zato što ima miris sličan mirisu ulja od gorkih badema, upotrebljavan je umjesto ovog u izradi jeftinih mirisa i sapuna. Vrlo je otrovan. Simptomi su slični kao u trovanju anilinom (cijanoza usljed methemoglobinemije, grčevi, koma i smrt). |
|
| Nitrobenzol |
U organizam prodire inhalacijom i apsorpcijom kroz kožu. Izazit je krvni otrov, stvara methemoglobin i izaziva nesiguran hod i tremor. |
|
| Nitroceluloza |
Bezdimni barut, kolodijumov pamuk koji se dobiva dejstvom azotne i sumporne kiseline na pamuk, pri čemu se stvaraju razni nitrati celuloze, najviše heksanitrat celuloze. N. rastvorena u smjesi etanola i etra daje kolidijum. Sin. pyroxiin. V. Collodium. |
|
| Nitrogenium |
V. azot; N. oxydulatum, azot-suboksid, azot-monoksid, azotni oksidul, jedinjenje azota s kiseonikom, N2O, bezbojan gas koji pri udisaju prouzrokuje narkozu. V. narcosis, anaesthesia. |
|
| Nitroglycerolum |
Nitroglicerol, estar azotne kiseline i glicerola, koji se u organizmu djelimično redukuje u nitrit i djeluje vazodilatotorno; N. solutum, v. solutio. |
|
| Nitrozni gasovi |
V. gasovi |
|
