| Pritisak |
(1) dejstvo sile na neku površinu ili na neki otpor. Mjeri se kad ukupnu silu podjelimo s površinom na koju djeluje; (2) električni napon; arterijski p., p. koji vrši krv u arteriji u kojoj struji. Maksimalni (sistolni) p., p. u arteriji za vrijeme skupljanja (sistole) lijeve srčane komore. Minimalni (dijastolni) p., p. u arteriji za vrijeme opuštanja (dijastole9 lijeve sračne komore. Srednji arterijski p., artimetička sredina između maskimalnog i minimalnog p. U srednjim arterijama p. je samo za nekoliko milimetara živinog stuba niži od onog u velikim arterijama, dok je u sitnim arterijama znatno niži. U čovjeka normalno maksimalni a. p. iznosi 110-140 mm i minimalni 70-90 mm živinog stuba, a dosta zavisi od godina života. A. p. zavisi od snage srčanog mišića, elastičnosti zidova arterija, otpora u kapilarima, količine krvi u opticaju i njene viskoznosti. A. p. se mjeri naročitim aparatom (sfigmnomanometar). V. hypertensia, hypomanometar). V. hypertensia, hypotensia; atmosferski p., v. barometaraski p.; pritisak koji čini vazduh svojom težinom na sve predmete, pa i na naš organizam. Označuje se visinom stuba žive u milimetrima ili milibarima. Na morskoj površini pritisak iznosi 760 mm, ili oko 1.000 milibara. S većom visinom pada i pritisak, tako da na 500 m iznad Zemlje iznosi 716 mm, na 1.000 m 674 mm, na 2.000 m 598 mm, na 3.000 m 530 mm, na 4.000 m 470 mm, na 530 mm, na 4.000 m 470 mm, na 530 mm, 4.000 m 470 mm, na 5.000 417 mm, na 7.000 328 mm a na 10.000 samo 229 mm. Smatra se da veća trenutna kolebanja pritiska, od 10 do 30 mm, mogu nepovoljno uticati na psihički labilne osobe i na reumatičare; cerobrospinalni p., pritisak koji vlada subarahnoidnom prsotoru. Zavisi od brzine lučenja likvora, odnosno količine izlučenog likvora, i brzine njegove resorpcije. Pored toga zavisi od postojanja ili nepostojanja prepreka u nromalnom optoku likvora kroz moždane komore i od arterijskog, a naročito od venskog pritiska. V. hydrocephalu |
|