| Socijalistička medicina |
V. medicina |
|
| Socijalizacija medicine |
Prelaženje staranja za bolesne i mjera za očuvanje zdravlja na društvo. Preuzimanje liječenja i drugih medicinskih djelatnosti iz ruku pojedinca, privatnog ljekara, u nadležnost državnih ili društvenih ustanova, kao što je „socijalno osiguranje“, tj. obavezna i manje ili više opšta zdravstvena zaštita lica u radnom odnosu i njihovih porodica. U nekim državama ta zaštita obuhvata sve građane bez izuzetka. S.m. ne isključuje potpuno rad ljekara van državnih ili drugih ustanova, privatnu praksu i slično. Osnovni princip s.m. je obaveza društva da se brine za zdravlje građana i da svima, bez obzira na njihovo materijalno stanje, pruži jednaku i punu medicinsku zaštitu i pomoć. |
|
| Socijalna higijena |
higijena. |
|
| Socijalna indikacija |
V. indicatio |
|
| Socijalna medicina |
V. medicina |
|
| Socijalna psihopatologija |
V. psychopathologia |
|
| Socijalno osiguranje |
Ustanova za zdravstvenu i socijalnu zaštitu radnika, službenika i drugih osiguranika. S. o. sem medicinske pomoći (liječenja, rehabilitacije i dr.) obezbjeđuje i materijalnu pomoć ili odštetu u slučajevima bolesti, nesreće na poslu, nesposobnosti za rad, starosti i smrti. S.o. se provodi preko zavoda za s.o.; filijala s.o., administrativna ustanova, podružnica zavoda za s.o. za neku određenu teritoriju. |
|
| Socijalno staranje |
(1) briga države ili dobrovoljnih organizacija za zaštitu i pomaganje lica koja su socijalno ugrožena, kao što su siročad, invalidi, materijalno neobezbjeđeni itd.; (2) sistem ustanova, zakona i mjera koje služe toj aktivnosti. |
|
| Sočivo |
Leća, providno tijelo od stakla ili nekog drugog materijala koje ima jednu ili obje granične površine pravilno iskrivljene. Zbog svojih optičkih osobina upotrebljavaju se za ispravljanje anomalija refrakcije. Sabirna sočiva (bikonveksna, plankonveksna, konveksno-konkavna) čine propuštene zrake konvergentnim te se upotrebljavaju pri hipermetropiji i prezbiopiji. Rasipna (bikonkavna, plankonkavna, konveksno-konkavna) čine propuštene zrake divergentnim, te se upotrebljavaju u osoba s miopijom. V. lens crystallina; ahromatska s. ne daju dugine boje oko lika, jer ne razlažu svjetlost, kao što to čine obična s. Složena su od raznih vrsta stakala: plankonkavno s., sočivo s jednom ravnom, a drugom izdubljenom površinom; plankonveksno s., sočivo s jednom ravnom, a drugom ispupčenom površinom. |
|
| Soda |
Natrijum-karbonat; u narodnom govoru se upotrebljavaju nazivi kamena soda, masna soda i ljuta soda za natrijum-hidroksid, a kristalna soda i meka soda za natrijum-karbonat; s. bikarbona, . Natrii hydrocarbonas. |
|
| Sodium |
U anglosaksonskoj i francuskoj literaturi naziv na natrijum. |
|
| Sodoku |
Japansko ime za bolest koja se dobija ujedom pacova, a koju izaziva Borrelia muris. Inkubacija bolesti traje oko dvije nedelje. Bolest se ispoljava limfangitisom i limfadentisom, napadima groznice, plavkastocrvenom ospom i jakim mišićnim i nervnim bolovima. |
|
| Sodomija |
Polni odnos s životinjama. Sin. zoofilija. |
|
| Soja |
Glycine soja ili G. hispida, biljka čije je sjeme vrlo bogato mastima (15-20%) i bjelančevina (30-40%). |
|
| Šok |
Shock (engl.), stanje akutnog perifernog cirkulatornog kolapsa koje je posljedica gubitka plazme ili smanjenja volumena krvi u optimcaju ili poremećaja cirkulatorne regulacije. Š. izaziva i trauma. Simptomi su: bljedilo i lepljivost kože, slab i ubrzani puls, smanjeni krvni pritisak, površno disanje, strah, nemir, rjeđe gubitak svijesti; eretički š., š. koji se odlikuje nemirom i eksitacijom bolesnika, hipoglikemijski š., skup simptoma izazvan smanjenjem šećera u krvi: uznemirenost, hladan znoj, pad krvnog pritiska, grčevi i najzad koma. H. š. je posljedica davanja suviše velikih količina insulina ili nekih oboljenja pankreasa. H. š. se koristi i u liječenju nekih duševnih bolesti, npr. shizofrenije. V. onsulinski š.; insulinski š., niz vegetativnih poremećaja nastalih usljed smanjenja količine glikoze u krvi pod dejstvom insulina unijetog parenteralno. Započinje osjećajem gladi, znojenjem, drhtanjem ruku, pa se nastavlja jakim crvenilom lica, kloničkim trzajima mišića, usporenom ili ubrzanom srčanom radnjom, pomućenjem svijesti sve do kome, u kojoj može nastupiti i smrt. Pod budnim nadzorom stručnog ljekara i vičnog personala moće se iskoristiti kao terapijsko sredstvo za liječenje shiozfrenije, pi čemu se dopušta da bolesnik padne u komu u kojoj ostaje pola do jednog sata i iz koje se izvlači intravenskim davanjem glikoze.potpuno liječnje se sastoji od niza do 50 koma. V. hypoplikemijski š., shizophrenia, therapia (šokom); klimatski š., jače ili slabije reaktivne pojave zdravog, a naročito bolesnog čovječijeg organizma na snažne uticaje spoljne sredine ili aktivnih klimatskih faktora; ispoljava se nelagodnim stnajem, koje može biti znak sporog prilagođavanja organizma ili nepodnošljivosti prema novom klimatu; neurogeni š., u kome dominira vazodilatacija kao u primarnom š., posljedica je pareze vazomotornih centara, posthemoragijski š., š. usljed gubitka veće količine krvi; postnarkotički š., stanje slično |
|
