| Sumpor-vodonik |
Jedinjenje sumpora i vodonika (H2S), bezbojan gas, karakterističnog neprijatog mirisa na pokvarena jaja samo pri malim koncentracijama. U većim koncentracijama parališe receptorne ćelije nervusa olfaktorijusa u nosu te izostaje karakterističan miris, što je od osobitog značaja u mnogobrojnim trovanjima. Sreće se pri mnogim tehnološkim procesima, a trovanja su najčešća pri prečišćavanju jakih mineralnih kiselina, precipitovanju zlata i bakra iz rastvora H2S, preradi raznih jedinjenja koja sadrže sumpora (npr. barijum-sulfata), hemijskim operacijama u kojima se kiselinama djeluje na metale koji sadrže sumpora, izdvajanju bakra od nikla i kobalta, prečišćavanju arsena i bronzovanju, pri rektifikaciji sirove nafte koja sadrži sumpora, fabrikaciji vještačke svile i dr. Ima ga u gradskoj kanalizaciji, isparava iz voda šećerana, pivara, fabrika lijepka i mastiksa i iz voda fabrika za preradu kože. Neprečišćen acetilen može ga sadržati u većim količinama. Javlja se naročito u rudnicima uglja pri truljenju drveta i drugih organskih materija. U tekstilnoj industriji opisana su trovanja i pri preradi gume, papira i filmova. Dejstvo mu je na organizam: u manjim koncentracijama likalno (iritativno), a u većim opšte (toksično). Rastvori sumpor-vodonika mogu na koži izazvati crvenilo i razne ekcematozne promjene, s papulama i vezikulama a katkad i gnojna oboljenja kože. Dejstvo mu se ogleda: u stvaranju alkalnih sulfata, koji nastaju na sluznicama, odakle se rasorbuju u krv. Vezuje se u tkivima s gvožđem, citohromoksidaze, te otežava disanje tkiva. Akutna trovanja najčešće su praćena znacima: teškim glavoboljama, nesvjesticama, velikom malaksalošću praćenom hladnim znojem, miozom, odnosno midrijazom, zatim, gađenje, povraćanje, kolike, psihomotorni nemir, ponekad s halucinacijama. Grčevi i koma često se završavaju letalno. Subakutna forma je najčešći oblik trovanja. Pri njoj se svi navedeni znaci akutnog trovanja osem kome |
|