... Rječnik | Acid-albumini | Jedinjenja koja postaju kad se... | Medicinski rječnik
Rječnik / Medicinski rječnik / acid
Unesi riječ

Domaći

Acid-albumini Jedinjenja koja postaju kad se na bjelančevine djestvuje nekom razblaženom kiselinom.  
Acidifikacija Zakiseljavanje, stvaranje kisele reakcije. Amonijum-hlorid, npr., kad se uzme oralno, zakiseljava mokraću, te se stoga upotrebljava uz lijekove koji djeluju antiseptički samo u kiseloj mokraći (npr. bademska kiselina, heksametilen-tetramin).  
Acidimetrija Kvantitativna volumetrijska analiza kojom se određuje koncentracija (normalitet) rastvora kiseline pomoću rastvora baze određenog normaliteta.  
Aciditet Stepen kiselosti nekog rastvora. Razlikuju se dvije vrste a., akctualni i potencijalni. Aktualni a. mjeri se koncentracijom vodonikovih jona u rastvoru, koja se određuje elektrometrijski, a potencijalni a. mjeri se količinom kiseline koja se nalazi u rastvoru i koja se određuje volumetrijski; želudačni a., kiselost želudačnog soka koja potiče od sone kiseline koju luče izvjesne ćelije želudačne sluznice. Kiselost zavisi od slobodne sone kiseline (normalno 20-40 stupnjeva aciditeta). Drugi dio sone kiseline vezan je za bjelančevine u želudačnom soku (vezana sona kiselina). Zbir ove dvije kiseline daje cjelokupni (totalni) aciditet (normalno 40-60 stupnjeva aciditeta). Količina slobodne sone kiseline povećana je u grizlici želuca i dvanaestopalačnog crijeva, a smanjena ili je uopšte nema pri raku želuca.  
Acido-bazna ravnoteža Određen odnos između vodonikovih (H) i hidroksilni jona (OH) u organizmu; ovu ravnotežu uslovljavaju razni hemijski i fiziološki faktori.  
Acidobutirometar Staklena kalibrovana cjevčica, naročitog oblika, koja služi za određivanje koncentracije masti u mlijeku.  
Acidofilan Koji lako prima kiselu boju (npr. a. ćelija ili dio ćelije).  
Acidosis Acidoza, pojačano stvaranje organskih kiselina u tijelu (npr. acetosirćetne i beta-oksibuterne u šećernoj bolesti – dijabetesu).  
Acidum Kiselina, jedinjenje nekog elektronegativnog elementa s jednim ili više atoma vodonika, koji se mogu zamjeniti elektropozitivnim atomima. K. se u vodenom rastvoru disocira uz stvaranje jona vodonika. K. su kiselja ukusa, boju plave lakmusove hartije mijenjaju u crvenu, jedine se s bazama gradeći soli, a s alkoholima gradeći estre; A. aceticum, srićetna kiselina; A. a. concentratum; A. a. glaciale, koncentrisana sićetna kiselina, kaustično sredstvo za skidanje bradavica i žuljeva; A. a. dilutum, razblažena sirćetna kiselina (30%); A. acetysalicylicum, acetil-salcilna kiselina, antipiretik, analgetik i antireumatik. V. Natrii salicylosa; A. ?-oxypropionicum, v. A. lacticum; A. arsenicosum, arsenska kiselina, trobazna kiselina. Njen anhidrid je arsen-pentoksid. Soli arsenske kiseline zovu se arsenati. Ni kiseline ni soli ne upotrebljavaju se više u medicini. V. Arseni trioxydum; A. ascorbicum, askorbinska kiselina, vitamin C, izvanredno osjetljiva supstancija koja se, naročito u rastvoru, brzo oksidiše (stoga ima moćno reduktivno djejstvo). Igra važnu ulogu u organizmu pri procesima oksidacije odnosno dehidrisanja i u stvaranju intercelularne supstancije u životinjskom organizmu. Pojačava djejstvo nekih lijekova i smanjuje njihovu toksičnost. Dnevna potreba čovjeka iznosi 50-100 mg. Ima ga dosta u šipcima, crnim ribizlama, paprici, kupusu, karfiolu, kelerabi, spanaću, jagodama, pomorandžama, lumunovima, gloginjama, luku, peršunu i dr. Nedostatak ovog vitamina prouzrokuje skorbut. V. scorbut; A. benzoicum, benzojeva kiselina, monokarbonska aromatična kiselina koja se nalazi u bezojevoj smoli. Čvrsto kristalno tijelo, upotrebljava se u industriji kao konzervans, a u medicini, čisto empirijski, kao ekspektorans; A. ß-oxybutyricum, beta-oksibuterna kiselina, jedno od ketonskih tijela koja se nalazu u krvi i mokraći oboljelog od šećerne bolesti. Nataje usljed poremećaja metabolizma masti i bjelančevina i jedan je od uzroka acidoze. V. acidosis  
Acidus Kiseo, v. aciditet.