| Vitalna indikacija |
V. indicatio |
|
| Vitalni kapacitet |
V. kapacitet |
|
| Vitalnost |
(1) princip života, (2) življenje, (3) u običnom govoru: živost, životna sposobnost. |
|
| Vitamini |
Opšti naziv za razne materije koje međusobno nemaju nikakve sličnosti, a neophodno su potrebne za normalno funkcionisanje organizma. Neke vitamine unosimo spolja (npr. hranom), dok drugi mogu da se stvore i u organizmu; vitamin A, v. Axerophtol; vitamin B-kompleks, iz koga je do danas izdvojen veliki broj raznih faktora. Vitamin B označava vitamin B1 (aneurin, tiamin), vitamin B2 (riboflavin, laktoflavin), vitamin B6 (piridoksin, adermin), vitamin B8 (adenilna kiselina), vitamin B12 nikotinska kiselina (odnosno njen amid), folna kiselina, inozitol, holin, pantotenska kiselina, biotin, para-amino-benzojeva kiselina. Osim nabrojanih, pretpostavlja se postojanje još nekih faktora u B-kompleksu, ali ovi nisu još hemijski indentikovani; vitamin B1, v. aneurin; vitamin B2, v. riboflavin;vitamin B6, v. Pyridoxin; vitamin B12, faktor iz kompleksa vitamina B, koji igra važnu ulogu u hematopoezi. On je najvažniji sastojak ekstrakta iz jetre koji služi za liječenje perniciozne anemije ili drugih makrocitnih anemija. Sin.Cyanocobalaminum; vitamin C, v. Acidum ascorbicum; vitamin D, liposolubilni vitamin koji nastaje zračenjem ultravioletnim zracima iz ergosterola (vitamin D2, Calciferolum) odnosno 7-dehidroholesterola (vitamin D3). U prirodi se nalazi samo D3, a ima ga najviše u ribljem ulju, zatim u žumancetu, maslacu, mlijeku i svinjskoj jetri. U organizmu poboljšava resorpciju kalcijuma i fosfora u crijevima i omogućava fiksiranje kalcijum-fosfata u kostima i u zubima. Njegov nedostatak prouzrokuje rahitis (u djece) i osteomalaciju (u odraslih).Upotrebljava se uglavnom za liječenje i profilaksu rahitisa, odnosno osteomalacije i za liječenje lupusa vulgarisa. Prekomjerne velike doze ovog vitamina uzmane u toku dužeg vremena mogu da prouzrokuju teško oštećenje organizma (hipervitaminoza D); vitamin E smjesa tokoferola α, β i .γ. V. Tocopherol; vitamin H, v. biotin; vitamin K, naziv antihemoragički vitamin treba odbaciti, jer v. K zaustavlja samo krva |
|
| Vitaminske internacionalne jedinice |
Jedinice za oznaku količine pojedinih vitamina u raznim namirnicama i preparatima, opšte primljene, i određene prema internacionalnim standardima. |
|
| Vitellinus |
Koji pripada žumancetu, npr. saccus v., žumancetna kesica, ductus v., žumancetni kanal i dr. |
|
| Vitellus |
Žumance, bjelančevinasta materija koja se kao ostavina nalazi u ćelijama, naročito jajnim. Obično je u obliku manjih ili većih deutoplazmatičnih zrnaca (vitellus nutritivus) raspoređen po bioplazmi (v. formativus) jajeta. Bioplazma aktivno učestvuje u embrionalnim procesima jajeta, dok se deutoplazma ponaša pasivno. Prema rasporedu i količini vitelusa razlikuje se nekoliko vrsta jaja. Sin. lecithus. |
|
| Vitiligo |
Stečena obezbojenost kože ponekad nepoznatog uzroka (često sifilis). Obezbojene površine su nepravilnog oblika, različite veličine, jasno ograničene i optočene rubom nešto jače obojenim od normalne kože. Koža nije izmjenjena, a dlake na tome dijelu su takođe obezbojene. Izliječenje se teško postiže. |
|
| Vitium |
Vicijum, mana, defekt; v. artis, profesionalna greška, tj. nešto što je protivno učenju medicinske vještine; v. cordis, srčana mana; smetnje u otvaranju i zatvaranju srčanih zalistaka; organske srčane mane su mane koje nastaju uslijed ožiljnih promjena na srčanim zaliscima, najčešće poslije reumatičkog endokarditisa; urođene srčane mane su mane koje postoje već pri rođenju, a posljedica su nepravilnog formiranja srca u toku embrionalnog razvoja; funkcionalne srčane mane su mane koje nastaju zbog proširenja vezivnog prstena na kome su pripojeni zalisci; v. aorticum, aortna mana, sastoji se od insuficijencije aortnih zalistaka i suženja aortnog ušća; v. aortomitrale, kombinovana mana, koja se sastoji od mitralne i aortne mane; v. mitrale, mitralna srčana mana, koja se sastoji od insuficijencije mitralnih zalistaka i suženja lijevog venskog ušća; v. primae formationis, urođena mana, deformitet koji je nastao prije rođenja. Sin. v. congenitale. |
|
| Vitreus |
Staklen, staklast, npr. corpus vitreum, staklasto tijelo oka, staklen. |
|
| Vitropresija |
Metoda posmatranja kože kroz neobojeno staklo (npr. staklo od sata) u cilju postavljanja dijagnoze izvjesnih kožnih oboljenja. Pritiskom pomoću stakla izaziva se anemija kože i postojeće kožne promjene ili iščezavaju (obojeni madeži) ili se ispolje na specijalni način, kao npr. lupom, koji pod pritiskom ne iščezava već ostavlja pjegu providnožute boje (boje kuhanih jabuka). Ako su lupomi pokriveni ljuspama, onda prije vitropresije treba ljuspe premazati vazelinom jer ih ovaj čini providnim. |
|
| Vitrum |
Boca; in vitro, «u staklu», odnosi se na ispitivanje pojave i reakcije žive materije u epruvetama i drugim laboratorijskim staklenim sudovima. Npr. ispitivanje i v. dejstva antibiotika na mikroorganizme. |
|
| Vivifikacija |
Pretvaranje neke nežive proteinske materije u živu u toku asimilacije. V. asimilacija. |
|
| Viviparan |
Koji «rađa žive» mladunce. Među prostijim životinjama je npr. daždevnjak, među sisarima v. su svi izuzev najprostijih (ehidna i ornitorinhus). Mladunci napuštaju majku oslobođeni plodove opne i drugih zaštitnih tvorevina. Suprotno viviparnom je oviparan, kad majka snese ili još neoplođena jaja (npr. morski jež) ili se oplođenje vrši istovremeno s izbacivanjem jaja (npr. žaba). Između ovih ekstrema stoje ovoviviparni organizmi (gmizavci, ptice), u kojih snesena jaja, oplođena u materinom tijelu, sadrže već u izvjesnoj mjeri razvijen embrion. |
|
| Vivisekcija |
Hirurški poduhvati na živim životinjama, koji se vrše u cilju naučnog ispitivanja. |
|
