| Čarapa |
Gumena, č. Protkana gumenim nitima, koja svojim ravnomjernim i elastičnim stezanjem otklanja tegobe u nogama koje nastaju usljed zastoja krvi u proširenim venama. |
|
| Carbamid |
Karbamid, mokraćevina, jedan od krajnjih produkata razlaganja bjelančevina. Normalno se nalazi u krvi u količinama do najviše 0,5 g na litar krvi. Izlučuje se u mokraći. Ako je izlučivanje preko mokraće poremećeno (usljed oboljenja bubrega), koncentracija ureje u krvi se povišava i nastaje stanje koje se naziv uremija. Sin. urea. |
|
| Carbarson |
Petovalentno organsko jedinjenje (para-karbaminofenil-arsenska kiselina) arsena. Služi kao lijek protiv amebne dizenterije. |
|
| Carbo |
Ugalj; C. activatus, aktivni ugalj, specijalan oblik medicinskog uglja, čija je površina (a time i moć adsorpcije) vrlo velika jer mu čestice sadrže vrlo fine kapilare. Služi u medicini kao univerzalno adsorptivno sredstvo, bilo eksterno protiv zapaljenja (antiflogističko dejstvo), bilo interno u raznim trovanjima. C. animalis, v. C. medicinalis; C. Ligni depuratus, v. C. vegetabilis; C. medicinalis (C. animalis), lekoviti ugalj, životinjski ugalj. Crn, vrlo sitan, lak prašak, bez mirisa i ukusa, nerastvorljiv. Služi u medicini kao univerzalno adsorptivno sredstvo. V. C. activatus; C. vegetabilis, prečišćeni drveni ugalj. Služi u iste svrhe kao C. animalis, ali se rjeđe upotrebljava. Sin. C. Ligni depuratus. |
|
| Carbolfuchsin |
Karbol-fuhsin, boja koja se dobiva rastvaranjem 10 dijelova zasićenog alkoholnog rastvora boje fuhsina u 90 dijelova 5% karbolne vode. Služi za bojenje u histologiji i bakteriologiji. |
|
| Carboneum |
Ugljenik, ugljik, element, nemetal, hemijski znak C. Po broju i po rasprostranjenosti svojih jedinjenja nalazi se na prvom mjestu u živom i mrtvom svijetu; asimetrični atom ugljenika, ugljenikov atom za čije su četiri valencije vezane četiri različite jednovalentne grupe. Jedinjenja koja sadrže asimetričan ugljenikov atom mogu biti optički aktivna; c. sulfuratum, sumpor-ugljenik, CS2, ugljen-disulfid, isparljiva bezbojna tečnost, upotrebljava se kao solvens i za uništavanje štetočina. Žestok je otrov koji oštećuje centralni nervni sistem, srca i organe za varenje. |
|
| Carborundum |
Karborund, silicijum-karbid, odlikuje se velikom tvrdoćom (samo je dijamant tvrđi). Upotrebljava se u zubnoj protetici za struganje zuba i glačanje zubnih proteza. |
|
| Carboxyhaemoglobin |
V. karboksihemoglobin |
|
| Carboxyl-grupa |
V. karboksilna grupa |
|
| Carboxylase |
V. karboksilaza |
|
| Carbunculus |
Karbunkul, gnojno zapaljenje kože i potkožnog tkiva, koje se sastoji od većeg broja furunkula gusto smještenih u izvjesnoj ograničenoj oblasti, npr. na vratu, licu, leđima itd. Česta je pojava u dijabetesu. V. furunculus. |
|
| Carcinogennesis |
Karcinogeneza, načina postanka i razvitka karcinoma. |
|
| Carcinoidum |
Karcinoid, relativno benigni tumor, sastavljen iz diferentovanih, argentafinih ćelija. Pojavljuje se u crijevima, bronhijama itd. Karcinoid crijeva je ponekad hormonski aktivan (serotonin, enteramin) i izaziva vazomotorni sindrom povećanog otpora u plućnoj cirkulaciji krvi. |
|
| Carcinoma |
Karcinom, rak, maligni, opaki izraštaj koji nastaje atipičnim bujanjem epitelnog tkiva (parenhim izraštaja). Pri tome se u tumoru razvija, u manjoj ili većoj mjeri, i vezivno tkivo s krvnim sudovima (stroma izraštaja). C. se razlikuje od blagih epitelnih tumora brzim rastenjem, razaranjem tkiva i organa, stvaraanjem metastaza, recidiva i kaheksije. Vrste c.: a) c. porijekla iz pokrovnog epiteala: (1) iz višeslojnog epitela kože – karcinom pločastog epitela (c. planocellulare s. spinocellulare) (2) karcinom pločastog epitela porijeklom iz sluznica pokrivenih višeslojnim pločastim epitelom (jezik, nepce, tonzile, jednjak, grlo itd.), zatim iz prelaznog epitela sluznice bubrežne karlice, mokraćne bešike itd., kao karcinom prelaznog epitela, (3) karcinom cilindričnih ćelija (c. cylindrocellulare) porijekla iz epitela sluznice želuca, crijeva, bronhija itd.; b) c. porijekla iz žljezdanog epitela – žljezdani k. (c. adenomatosum, adenocarcinoma) – želuca, crijeva, dojke, materice, tireoideje itd. Prema građi i odnosu parenhima prema stromi razlikuju se: c. simplex, u koga su stroma i parenhim podjednako razvijeni; c. medullare s parenhimom pojačano razvijenim na štetu strome, i c. scirrhosum s. scirrhus u koga je stroma obilno razvijena. Jedinstveni uzrok svih oblika k. nije poznat, mada se znaju mnogi ili veći uticaj na postanak k., kao što su hemijski (kancerogene materije), mehanički i fizički faktori, dejstvo virusa, poremećaj prometa materija itd. – Klinički c. se manifestuje mršavljenje, poremećajem prometa materija i funkcije organa u kome se razvio i u kojima je dao metastaze. V. cancer; c. Basocellulare, v. Basalioma; k. Pankreasa, v. Courvoisierov sindrom (pod syndroma); profesionalci c. kože, javljaju se pri radu sa benzpirenom, sa čađi, parafinima, smolama, asfaltom, mazivim uljima, u fabrikama boja, briketa itd. Na koži se razvijaju hronični ekcem, melanoza , hiperkeratoza i bradavice, koje često degenerišu karcino |
|
| Carcinomatosis |
Karcinomatoza, v. carciinosis. |
|
