| Vitalismus |
Vitalizam, metafizički pravac u filozofiji koji svodi život: (1) na »živu silu», vis vitalis (stariji v,); (2) na autonomne pojave u prirodi, zasnovane na posebnoj zakonitosti, na cjelishodnosti organskih oblika i funkcija (neovitalizam), ili (3) u psihičkim faktorima nalazi uzroke cjelishodnog razvitka forme i reagovanja (psihovitalizam). |
|
| Vitamini |
Opšti naziv za razne materije koje međusobno nemaju nikakve sličnosti, a neophodno su potrebne za normalno funkcionisanje organizma. Neke vitamine unosimo spolja (npr. hranom), dok drugi mogu da se stvore i u organizmu; vitamin A, v. Axerophtol; vitamin B-kompleks, iz koga je do danas izdvojen veliki broj raznih faktora. Vitamin B označava vitamin B1 (aneurin, tiamin), vitamin B2 (riboflavin, laktoflavin), vitamin B6 (piridoksin, adermin), vitamin B8 (adenilna kiselina), vitamin B12 nikotinska kiselina (odnosno njen amid), folna kiselina, inozitol, holin, pantotenska kiselina, biotin, para-amino-benzojeva kiselina. Osim nabrojanih, pretpostavlja se postojanje još nekih faktora u B-kompleksu, ali ovi nisu još hemijski indentikovani; vitamin B1, v. aneurin; vitamin B2, v. riboflavin;vitamin B6, v. Pyridoxin; vitamin B12, faktor iz kompleksa vitamina B, koji igra važnu ulogu u hematopoezi. On je najvažniji sastojak ekstrakta iz jetre koji služi za liječenje perniciozne anemije ili drugih makrocitnih anemija. Sin.Cyanocobalaminum; vitamin C, v. Acidum ascorbicum; vitamin D, liposolubilni vitamin koji nastaje zračenjem ultravioletnim zracima iz ergosterola (vitamin D2, Calciferolum) odnosno 7-dehidroholesterola (vitamin D3). U prirodi se nalazi samo D3, a ima ga najviše u ribljem ulju, zatim u žumancetu, maslacu, mlijeku i svinjskoj jetri. U organizmu poboljšava resorpciju kalcijuma i fosfora u crijevima i omogućava fiksiranje kalcijum-fosfata u kostima i u zubima. Njegov nedostatak prouzrokuje rahitis (u djece) i osteomalaciju (u odraslih).Upotrebljava se uglavnom za liječenje i profilaksu rahitisa, odnosno osteomalacije i za liječenje lupusa vulgarisa. Prekomjerne velike doze ovog vitamina uzmane u toku dužeg vremena mogu da prouzrokuju teško oštećenje organizma (hipervitaminoza D); vitamin E smjesa tokoferola α, β i .γ. V. Tocopherol; vitamin H, v. biotin; vitamin K, naziv antihemoragički vitamin treba odbaciti, jer v. K zaustavlja samo krva |
|