| Gamet |
Polna ćelija, muška i ženska, zrela, sposobna za oplođenje, po obliku, veličini, sastavu, funkciji, a dijele se na muške i ženske g. izogameti (u jednoćelijskih organizama), g. između kojih nema vidljivih razlika. V. genom, zigot, mejoza, mendelizam, razmnožavanje, heterogametija, homogemetija. |
|
| Gametocit |
Nezrela polna ćelija; u protista, jedinka od koje će postati gameti ili koja će sazrijevanjem postati jedan gamet. V. mejoza. |
|
| Gametoforan |
Kanal koji služi za prolaz gameta. |
|
| Gametogeneza |
Proces stvaranja oplodnih ćelija (gameta), muških (spermatogeneza) i ženskih (ovogeneza). U tom procesu najvažniji čin je sazrijevanje i konačno uobličavanje gameta. Sazrijevanje se za oba gameta sastoji u svođenju hromatinske materije jedra (hromosoma) na polovinu (u čovjeku na 23), što čini haploidni broj hromosoma. Uobličavanje muškog gameta (sjemeglavca ili spermatozoida) mnogo je složenije nego uobličavanje ženskog i ono se sastoji u preobraćanju nepokretnih i okruglih ćelija (spermatida) u izdužene i pokretljive ćelije. |
|
| Gammexan |
V. gomeksan |
|
| Gamoni |
Supstancija koja omogućuje spajanje gameta (u nižih bića) i plođenje (u višećelijskih bića). |
|
| Ganglia |
V. ganglion |
|
| Ganglijske ćelije |
V. ćelija |
|
| Ganglioma |
Gangliom, benigni tumor graničnog dijela simpatičkog nerva i srži nadbubrežne žlijezde, sastavljen iz ganglijskih ćelija i njihovih izdanaka. Oblik cističnog tumora koji se javlja na aponeurozama, tetivama, v. hygroma ganglioides. |
|
| Ganglion |
(1) (anat.) niži nervni centri raspoređeni duž nerava u vidu čvorića. Sastoje se od nervnih ili gaglijskih ćelija naročite građe, oko kojih su ćelije njihovog omotača, snopovi nervnih vlakana i krvni sudovi raspoređeni po velizivnoj sonovi. Razlikuju se dvije vrste gangliona: erebrospinalni i simpatički; g. cervicale uteri Frankenhauseri, vegetativni živčani ganglion koji se nalazi na bočnim stranama vrata materice. g. ciliare, trepavični ganglion, vegetativni nervni čvor za oživčavanje mišića zenica i akomodacionog mišića; g. coeliacum (dextrum et sinistrum), celijačni, vegetativni ganglion koji leži u visini početka celijačne arterije iz trbušne aorte; g. Gasseri (semilunare), Gasserov polumjesečasti ganglion, zadebljanje trogranog moždanog živca (n. trigeminusa); g. lymphatique (fr.) netačan naziv za limfni čvor. V. lymphonodus; g. oticum, ušni ganglion, vegetativni ganglion koji se nalazi pored donjoviličnog živca (n. mandibularisa); g. spinale, čimeni ganglion, zadebljanje zadnjeg senzitivnog korjena kičmenog živca; g. stellatu, zvjezdasti ganglion, ganglion simpatikusa, koji ne postoji uvijek, a postaje spajanjem donjeg vratnog i prvog leđnog gangliona. Nalazi se ispred vrata i rebra. |
|
| Ganglionarna groznica |
V. angina monocytaria |
|
| Ganglioneuroma |
Ganglioneurom, većinom benigni, omanji i rjeđi tumor u starijih osoba, lokalizovan rjeđe u srži nadbubrežne žlijezde, češće u simpatičkim ganglijama. Sastavljen od manje ili više zrelih ganglijskih ćelija i nervnih vlakana sa Schwannovim ćelijama. V. neuroma, hypernephroma. |
|
| Ganglioplegici |
Materije koje blokiraju prenošenje impulsa s preganglijskih na postganglijske neurone. Najčešće se koriste u bolesnika s hipertenzijom. |
|
| Gangraena |
Gangena, anemička nekroza tkiva ili organa na koju se često nadovezuju autoliza ili dejstvo truležnih bakterija; g. diabetica, dijabetska gangrena, u početku suha, a zatim vlažna, razvija se na prstima noge i stopalu kao posljedica ateroskleroze arterija stopala, da se brzo ushodno proširi na gnjat, pa u butinu; g. emphysematosa, efizemska gangrena, nekroza tkiva i organa, sa stvarnajem gasova u tkivu, koje dobiva karakteristične osobine; naduvenost, puckanje na pritisak, zaah. Razvijase zaražavanjem rana bacilima gasne gangrene. Sin. gasna g., gasni edem, gasni vučac, vučac; gasna f., v. g. ephysematosa; g. humida (sphacelus), vlažna gangrena, nastaje u onim dijelovima tijela koji su u neposrednoj ili posrednoj vezi sa spoljašnošću (ekstremiteti, pluća, materica itd.) usljed dejstva truležnih bakterija na nekrotično tkivo, zbog čega ono postaje meko, sivozelenkasto ili mrke boje i raspada se; g. juvenilis, mladalačka gangrena, nastaje usljed poremećaja krvotoka u arterijama noge zbog zapaljenja arterija (morbus Bürger). V. thromboangiitis obliterans; g. pulpe, nekrotizovanje pulpe koje nastaje dejstvo anaerobnih bakterija i obično je posljedica pulpitisa. Ona dovodi do periapifekcije; g. Raynaudi, simetrična suha gangrena prstiju koja nastaje usljed poremećaja krvotoka izazvanog poremećenom inervacijom krvnih sudova; g. senilis, staračka gangrena, razvija se usljed ateroskleroze arterija nogu; g. sicca, (mumificatio), suha gangrena ili mumifikacija, nstaje usljed sasušivanja nekrotičnog tkiva koje se smanjuje, očvrsne i dobiva crn izgled, mumifikuje se. Pojavljuje se na gornjim i donjim ekstremitetima, uhu, osu, pupčanoj vrpci novorođenčeta itd., a nastaje usljed poremećaja krvotoka u tim dijelovima tijela (arterioskleroza, embolija, tromboza arterija itd.). |
|
| Gangrenozni apendicitis |
V. appendicitis |
|
